درس علوم تجربی چهارم ابتدایی بخش 11 دستگاه تنفس کار دستگاه تنفس وارد نمودن اکسیژن به بدن و خارج نمودن دی اکسید کربن از بدن است. هوا از راه بینی و دهان وارد شش ها می شود. اندام های تنفسی: از بینی، نای، نایژه ها، شش ها و کیسه هوایی تشکیل شده است. نای در قسمت جلوی گردن و در زیر انگشتان به صورت قطعه قطعه و سخت حس می شود. رسیدن اکسیژن به بدن اهمیت فراوانی دارد. هوا برای رسیدن به شش ها راه پر پیچ و خمی را طی می کند. در اطراف لوله هایی که هوا از داخل آنها عبور می کند موها و مواد چسبنده ای وجود دارد که در هنگام کشیدن نفس، گرد و غبار و مواد زاید به وسیله موها و آن مواد چسبنده گرفته شده و هوای پاکیزه به شش ها می رسد. اکسیژن هوایی از راه شش ها وارد خون می شود. خون، اکسیژن را به همه سلول های بدن می رساند و دی اکسید کربن تولید شده را از آنها پس می گیرد. این گاز همراه خون به شش ها باز می گردد و با هوا از شش ها خارج می شود. (مدل دستگاه تنفس ص 86 کتاب) بینی: راه عبور هواست و در آن ماده چسبنده و موهای ریزی وجود دارد که گرد و غبار هوا را می گیرد و هوای تمیز را وارد بدن می کند. رگ های خونی که در جدار بینی قرار دارند موجب گرم شدن هوا می شود. نای: هوا پس از عبور از بینی به این قسمت وارد می شود نای به دو قسمت تقسیم می شود و نایژه ها را به وجود می آورد. بهتر است با بینی تنفس کنیم. شش ها: اندام های اصلی تنفس هستند. هر نایژه به یکی از شش ها وارد می شود و به بخش های کوچک تری تقسیم می شود که در انتهای این بخش ها کیسه هوا وجود دارد و اطراف آن دارای مویرگ است. اکسیژن هوا از راه مویرگ وارد خون می شود و این خون همان خونی است که به طرف چپ قلب می رود به اندام ها می رسد. پرسش های بخش 11 پاسخ صحیح را با علامت × مشخص کنید. 1- مواد غذایی و اکسیژن توسط چه چیزی به سلول بدن می رسد؟ کلیه ها قلب خون شش ها 2- اندام اصلی تنفس کدام است؟ بینی نای شش کیسه هوایی 3- سلول های مغز بیش از چند دقیقه بدون اکسیژن نمی توانند زنده بمانند؟ 5 دقیقه 10 دقیقه 1 روز 3 دقیقه 4- مایع زرد رنگ خون چه نام دارد؟ گلبول سفید گلبول قرمز پلاسما آب 5- کیسه هوایی در کدام قسمت بدن است؟ قلب معده کلیه شش 6- چرا تنفس با بینی بهتر از تنفس با دهان است؟ چون بینی هوا را گرم می کند چون بینی هوا را پاکیزه می کند چون بینی هوا را مرطوب می کند هر سه مورد سوالات تشریحی: به پرسش های زیر پاسخ کامل دهید؟ 1- کار کیسه های هوایی را در دستگاه تنفس شرح دهید: اکسیژن از راه دیواره کیسه های هوایی وارد مویرگ ها می شود و از آنجا همراه با خون به قلب می رود. 2- چرا نباید با دهان نفس بکشیم؟ زیرا گر دو غبار هوایی که از راه شش ها وارد می شود گرفته نشده. 3- کار کدام قسمت از دستگاه تنفس مهم تر است؟ چرا؟ کار شش ها، زیرا در این اندام ها اکسیژن وارد خون می شود و دی اکسید کربن با هوای بازدم از بدن خارج می شود. 4 - از هر گازی چه نوع سوختی به وجود می آید؟ دی اکسید کربن. 5- چرا در بدن ما دی اکسیدکربن تولید می شود؟ مواد غذایی در سلول ها می سوزند و گاز دی اکسیدکربن تولید می شود. 6- اکسیژن چگونه به اندام های بدن می رسد؟ به وسیله گلبول های قرمز خون 7- آیا در هنگام فعالیت، موادغذایی بیشتر مصرف می شوند؟ چرا؟ بله، زیرا غذای بیشتری در خون می سوزد تا انرژی کافی برای اندام ها ایجاد می شود. به همین دلیل همیشه پس از فعالیت زیاد، احساس گرسنگی می کنیم. 8- کدامیک از موادی که بدن دفع می کند از راه بینی و دهان خارج می شود؟ گاز دی اکسیدکربن 9- چرا هنگام فعالیت ورزشی تعداد حرکات تنفسی افزایش می یابد؟ چون فعالیت باعث می شود تا سلول ها به اکسیژن بیشتری نیاز داشته باشند. 11 © 2002-2005, Islamic Republic of Iran Broadcasting Website. Email | 
