دستگاه گوارش

بخش دوازدهم_دستگاه گوارش

گوارش چیست؟

بدن انسان برای رشد و انجام کارهای گوناگون به غذا نیاز دارد. غذا به همان صورتی که خورده می شود برای بدن فایده ای ندارد بلکه ابتدا باید به ذره های بسیار ریز تبدیل شود. ریز شدن غذا و آماده شدن آن برای استفاده بدن گوارش نام دارد.

دستگاه گوارش : گوارش در داخل اندام هایی مانند معده، روده و دهان صورت می گیرد. به مجموع این اندام ها دستگاه گوارش گفته می شود. دهان : گوارش از راه جویدن غذا در دهان شروع می شود. هنگام جویدن غذا به تکه های کوچک تر تقسیم می شود. آب دهان هم به نرم شدن و خرد شدن غذا کمک می کند. غذای نرم تر آسان تر از راه گلو پایین می رود. دندان های جلو غذا را می برند. دندان های عقب غذا را خرد می کنند. دندان های نوک تیز غذا را پاره می کنند. مری : مری لوله ای است که دهان را که به معده وصل می کند. غذای جویده شده از راه مری به داخل معده می رود. ماهیچه های مری غذا را به معده می فرستند. معده : معده به شکل کیسه است. دیواره معده ماهیچه های زیادی دارد. غذا چند ساعت در معده می ماند تا بیشتر گوارش پیدا کند. در معده هم مایعی وجود دارد که به آن شیوه معده می گویند. ماهیچه های معده با حرکات خود، غذای جویده شده را با این مانع مخلوط می کنند. شیوه معده غذاهای گوشتی را گوارش می دهد. در بیشتر غذاها آب وجود دارد. آب دهان، شیره معده و آبی که می نوشیم در نرم شدن غذا بیشتر تأثیر دارند. روده ها : غذایی که در معده گوارش پیدا می کند کم کم وارد روده باریک می شود. طول روده باریک 3 تا 4 متر است اما چون پیچیده شده در داخل شکم جا گرفته است. در روده هم مانند معده مایعی وجود دارد که غذاهای گوناگون را گوارش می دهد. روده باریک مهم ترین قسمت دستگاه گوارش است. خونی که در اطراف روده ها جریان دارد. غذای گوارش یافته را جذب می کند. و این خون همراه غذا در تمام قسمت های بدن حرکت می کند و غذای دریافت شده از روده ها را به اندام ها می دهد تا از انرژی آن استفاده کنند. قسمتی از غذا که قابل گوارش و جذب نباشد از بدن دفع می شود.

پرسش های بخش 12 سوالات تکمیلی در جای خالی پاسخ های صحیح بنویسید.

1- ریز شدن و آماده شدن غذا به صورتی که برای بدن قابل استفاده باشد، گوارش نام دارد. 2- دندان های ما سه شکل نیش، پیش و آسیا دارند. 3- آب دهان هم به نرم شدن و خرد شدن غذاها کمک می کند. 4- غذای نرم تر آسان تر از راه گلو پائین می رود. 5- غذای جویده شده از راه مری به داخل معده می رود. 6- دیواره معده ماهیچه های زیادی دارد. 7- غذایی که در معده گوارش پیدا می کند کم کم وارد روده باریکمی شود. 8- مهم ترین قسمت دستگاه گوارش روده باریک است. 9- قسمتی از غذا که قابل گوارش و جذب نباشد از راه روده بزرگ دفع می شود.

سوالات تشریحی به سوالات زیر پاسخ کامل دهید : 1- وظیفه معده چیست؟

معده وظیفه دارد غذا را مدتی در داخل خود نگه دارد تا غذا گوارش بیشتری پیدا کند.

2- گوارش چیست؟ تعریف کنید؟

ریز شدن غذا و آماده شدن آن به صورتی که برای بدن قابل استفاده باشد، گوارش نام دارد.

3- دستگاه گوارش چیست؟

به مجموع اندام هایی مانند دهان، معده و روده که غذا را برای بدن قابل استفاده می کنند دستگاه گوارش می گویند.

4- کار ماهیچه های معده چیست؟

ماهیچه های معده با حرکات خود، غذای جویده شده را خوب با شیره معده مخلوط می کنند.

5- شیره معده چه غذاهایی را بیشتر گوارش می دهد؟

غذاهای گوشتی.

6- چرا باید هر روز تعدادی آب بنوشیم؟

چون بدن انسان به آب احتیاج دارد و دیگر اینکه آب در معده باعث می شود تا غذا کاملاً نرم و آبکی شوند.

7- مری چیست؟ تعریف کنید؟

مری لوله ای است که دهان را به معده وصل می کند و غذای جویده شده از راه آن به معده می رود.

8- خون چگونه غذا را به تمام بدن می رساند؟

خون در تمام اندام های بدن گردش می کند و غذایی که از روده ها گرفته است به تمام اندام ها می رساند.

9- کار دندان ها چیست؟

دندان ها کمک می کنند تا غذاها بریده شده، له و خرد شده و برای گوارش آماده شوند.

اندام های حرکتی

بخش یازدهم_اندام های حرکتی

حرکت بدن بر عهده ماهیچه هاست. اما ماهیچه ها برای حرکت آسان تر و تندتر باید به استخوان متصل باشند. ما کارها را با کمک ماهیچه ها انجام می دهیم. ماهیچه ها به دو دسته تقسیم می شوند. ماهیچه هایی که به دلخواه حرکت می کنند مثل ماهیچه های دست و پا و ماهیچه هایی که به دلخواه حرکت نمی کنند مانند ماهیچه های بعضی از ماهیچه ها نیز اصلاً حرکت ندارند. مانند ماهیچه هایی که در ناحیه سر قرار دارند.

استخوان ها :

در بدن ما اسکلت وجود دارد. اسکلت بدن از تعدادی استخوان تشکیل شده است مانند استخوان های سر، دست، پا، جمجمه. اسکلت در بدن ما از اندام های دیگر بدن محافظت می کند، راست نگه داشتن به کمک اسکلت صورت می گردد و حرکت بدن به کمک ماهیچه ها سریع تر صورت می گیرد.

مفصل ها :

به محلی که یک استخوان دیگر وصل می شود مفصل می گویند. ما می توانیم دست و پا و انگلشتان خود را تکان دهیم زیرا هر یک از این قسمت ها چند استخوان متصل به هم دارد.

آسیب های استخوان و ماهیچه :

استخوان ها و ماهیچه ها در سلامت بدن اثر بسیاری دارند و برای محافظت از آنها باید غذای مناسب و ورزش فراموش نشود.

شکستگی استخوان :

استخوان ها به سبب افتادن از بلندی، تصادف با اتومبیل و یا افتادن چیزهای سنگین روی بدن می شکنند. استخوان ها گاه ترک بر می دارند و گاه می شکنند. پزشکان برای فهمیدن نوع شکستگی از دستگاه خاصی استفاده می کنند. این دستگاه از استخوان های بدن عکس می گیرد و برای جلوگیری از حرکت استخوان، آن را گچ گرفته و می بندند تا محل شکستگی پس از مدتی طولانی خوب شوند. ماهیچه ها و استخوانها باید به اندازه معینی حرکت کنند و اگر فشار زیادی به آنها بیاید دچار آسیب شده و از حرکت می افتد. اگر به ماهیچه ها فشار زیادی بیاید محل اتصال آن به استخوان پاره شده و جایش ورم می کند. گاه نیز سر استخوان از جای خود در می آید. در این حالت نیز ممکن است محل اتصال ماهیچه به استخوان پاره شود.

پرسش های بخش 11 سوالات تکمیلی در جای خالی کلمات مناسب بنویسید.

1- استخوان های سر از مغز محافظت می کنند. 2- اسکلت بدن از تعداد زیادی استخوان درست شده است. 3- در سینه هم دنده ها از قلب و شش ها محافظت می کنند. 4- مفصل های بدن انسان شکل های گوناگونی دارند. 5- برای نفس کشیدن ماهیچه های سینه باید حرکت کنند. 6- ماهیچه های قلب و معده و روده به دلخواه حرکت می کنند. 7- اگر بیشتر از اندازه به ماهیچه ها و استخوان فشار وارد شود، آنها آسیب می بینند.

سوالات تشریحی به پرسش های زیر پاسخ کامل دهید. 1- شکستن استخوان چه شکلی دارد؟

استخوان ها به دو صورت می شکنند. شکستگی باز و شکستگی بسته.

2- ماهیچه ها برای حرکت آسان تر و تندتر، به چه چیزی باید متصل باشند؟

به کمک ماهیچه ها

3- چرا برای ساختن ساختمان، ابتدا قسمت های محکم یعنی اسکلت آن را می سازند؟

چون ساختمان بتواند سرپا بماند، ریزش نکند و عمر بیشتر داشته باشد.

4- چرا انگلشتان دست و شانه بیشتر از استخوان های دیگر از جای خود در می آیند؟

چون حرکت دست و شانه بیشتر از جاهای دیگر است و ضربه پذیری به دست و شانه بیشتر از جاهای دیگر است.

5- استخوان های بدن در کجاها به هم وصل شده اند؟

این استخوان ها در سر، دست، پا و تنه به هم وصل شده اند.

6- چرا ما می توانیم دست و پا و انگشتان خود را حرکت دهیم؟

چون هر یک از این قسمت ها چند استخوان متصل به هم دارد.

7- چرا اندام شکسته را گچ می گیرند؟

چون استخوان ها حرکت نکنند و خوب به هم وصل شوند.

8- به کدام ماهیچه ها غیر ارادی می گویند؟

ماهیچه هایی که حرکت آنها تحت اختیار ما نیست. مثل ماهیچه های قلب، معده و روده.

9- چه وقت ماهیچه ها ورم می کند؟

وقتی به ماهیچه ها فشار زیادی بیاید. محل اتصال آن به استخوان پاره می شود و آن محل ورم می کند.

بخش دهم_دریاها

بخش دهم_دریاها

دریاهای زیادی در روی کره زمین وجود دارد. دریاهای بسیار بزرگ را اقیانوس می نامیم. مزه آب دریاها شور است و جانداران زیادی در دریاها زندگی می کنند.

نمک ها چگونه وارد آب دریاها می شوند؟

رودهایی که از خشکی به دریا می رسند. مقدار زیادی خاک و سنگ همراه دارند. در بعضی از این خاک ها و سنگ ها، نمک وجود دارد که در آب حل می شود و به دریا می رسد.

حرکات آب دریا :

وقتی در دریا باد می وزد، بر روی آب موج ایجاد می شود که فقط در روی آب وجود دارد و در زیر آب موج حس نمی شود. موج ها به دلیل دارا بودن انرژی هنگام برخورد با ساحل سنگی، تغییرات مهمی را در شکل آن به وجود می آورند. اما وقتی با ساحل ماسه ای برخورد می کنند فقط ماسه ها را عقب و جلو می برند.

کف دریا :

کف دریا مانندخشکی ها پر از پستی و بلندی است. وقتی از ساحل دور می شویم تا فاصله نسبتاً زیادی، عمق آب به آرامی تغییر می کند و جانوران و گیاهان زیادی در این قسمت زندگی می کنند. مواد همراه رودها که از خشکی ها به دریا می رسند در همین مناطق رسوب می کنند. در قسمت عمیق دریاها، کوه های زیادی وجود دارد و بعضی از آنها به جهت ارتفاع بالا به شکل جزیره سر از آب در آورده اند.

استفاده از دریا :

‌1- غذا : از زمان های گذشته دریاها و اقیانوس ها توانستنداند غذای مورد نیاز انسان را بر طرف کنند. امروزه هم با کمک قایق ها و کشتی های بزرگ ماهیگیری و شکار جانوران دریایی همچنان این روند ادامه دارد. در بعضی از کشورها، از گیاهان دریایی هم غذا تهیه می کنند. 2- گرفتن نمک : از آب دریا مقداری نمک به دست می آورند که برای خوردن و استفاده در صنعت مصرف می شود. 3- شیرین کردن آب دریا : به آبی که در صنعت کشاورزی و آشامیدن استفاده می کنند، آب شیرین می گویند. در بعضی از شهرهای جنوبی ایران از آب شور دریا آب شیرین به دست می آورند. 4- کشتیرانی : یکی از وسیله های جابه جا کردن انسان و کالا، کشتی است. کشتی ها می توانند مقدار زیادی کالا را با قیمت ارزان جابه جا کنند. 5- آلودگی دریا : به طور کلی آب دریاها و اقیانوس ها توسط کارخانه ها، مواد زاید و فاضلاب ها، کودها و مواد سمی آلوده کننده و مواد زاید کشتی ها خصوصاً کشتی های مختلف نفت کش آلوده می شوند و جانداران دریایی در این آب های آلوده از بین می روند.

پرسش های بخش 10 سوالات تکمیلی در جای خالی کلمه مناسب بنویسید.

1- دریاهای بسیار بزرگ را اقیانوس می نامند. 2- موج ها فقط در روی آب وجود دارند و در زیر آب موج حس نمی شود. 3- موج ها دارای انرژی هستند. 4- کف دریا مانند روی خشکی ها پر از پستی و بلندی است. 5- در قسمت عمیق دریاها کوه های بسیاری وجود دارد. 6- در بعضی از کشورها از گیاهان دریایی غذا تهیه می کنند. 7- کشتی ها می توانند مقدار زیادی کالا را با قیمت ارزان جابه جا کنند.